Όταν αναφερόμαστε στο σπισισμό, αναφερόμαστε στη διάκριση που κάνουν οι άνθρωποι προς τα υπόλοιπα, μη ανθρώπινα, ζώα, ανάλογα πάντα με την κοινωνία στην οποία έχουν μεγαλώσει και την κουλτούρα τους.
Για παράδειγμα, στην Ινδία οι αγελάδες θεωρούνται ιερά ζώα και κανείς δεν επιτρέπεται να τις βλάψει. Οι Ινδοί, όχι μόνο θεωρούν αδιανόητο να τραφούν με κρέας αγελάδας, αλλά η σφαγή τους απαγορεύεται και τιμωρείται με έως και 10 χρόνια φυλάκιση.
Από την άλλη, στην Κίνα, αλλά και σε αρκετές άλλες χώρες, τρώνε κρέας σκύλων. Στην Ελλάδα θεωρούμε αηδιαστικό να τραφούμε με σκύλους ή γάτες, αλλά η αγελάδα, το μωρό μοσχαράκι της, το γάλα της και τα παράγωγά του είναι λιχουδιές.
Αυτό είναι κάτι παραπάνω από παράλογο.
Αυτό το άρθρο περιέχει διαφημίσεις. Το allaboutvegans.com, ως Συνεργάτης του Amazon, έχει οικονομικό όφελος από τις αγορές που πληρούν τις προϋποθέσεις του Amazon.
Ο όρος «σπισισμός»
Τον όρο επινόησε ο Βρετανός συγγραφέας, κλινικός ψυχολόγος και υπερασπιστής των δικαιωμάτων των ζώων Richard Ryder, τον οποίο και ανέφερε για πρώτη φορά σε ένα προσωπικό φυλλάδιο, το 1970. Δεύτερη αναφορά στο σπισισμό έκανε στο δοκίμιό του «Experiments on Animals» («Πειράματα στα Ζώα»), το 1971. Τον όρο, παρ’όλ’αυτά, διέδωσε ο Αυστραλός φιλόσοφος Peter Singer, μετά το 1975, μέσω του βιβλίου του «Animal Liberation» («Η Απελευθέρωση των Ζώων»).
Ο Richard Ryder χρησιμοποίησε τον όρο «σπισισμός» θέλοντας να περιγράψει τον παράλογο διαχωρισμό που κάνουν οι άνθρωποι ανάμεσα στα διάφορα είδη ζώων (συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου). Σύμφωνα με τον Ryder, ο διαχωρισμός αυτός έχει σαν αποτέλεσμα άλλα ζώα να προστατεύονται περισσότερο, από τους βασανισμούς και τη σφαγή, και άλλα λιγότερο.
Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι άνθρωποι δεν διαφέρουν από τα υπόλοιπα ζώα, από βιολογική άποψη. Συνεπώς, δεν θα πρέπει ούτε ηθικά να κάνουμε καμία διάκριση. Τη στιγμή που τα ζώα έχουν νευρικό σύστημα, όπως και οι άνθρωποι, αυτό σημαίνει ότι αισθάνονται πόνο. Επομένως, υποφέρουν όπως και εμείς ή τουλάχιστον με παρόμοιο τρόπο.
Ένα ακόμα πολύ δυνατό επιχείρημα κατά του σπισισμού από τον Richard Ryder είναι ότι ο λόγος που ορισμένα είδη χρησιμοποιούνται εκτενώς ως πειραματόζωα από την επιστήμη είναι ακριβώς γιατί το νευρικό τους σύστημα μοιάζει τόσο πολύ με του ανθρώπου.
Επομένως, είναι εντελώς ανήθικο και εγωιστικό να τους συμπεριφερόμαστε απάνθρωπα (τι ειρωνία!) και να τα βασανίζουμε για ένα ελάχιστα πιθανό δικό μας όφελος.
Είναι οι σπισιστές και ρατσιστές;
Τυπικά ίσως όχι, αλλά ο σπισισμός μπορεί άνετα να παραλληλιστεί με το ρατσισμό, το σεξισμό, το φασισμό, το Ναζισμό. Σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει διάκριση, προκατάληψη και η αντίληψη ότι κάποιος είναι ανώτερος από κάποιον άλλον. Ως εκ τούτου ο πρώτος («ο δυνατός») έχει δικαίωμα να κακοποιεί και να εκμεταλλεύεται τον δεύτερο («τον αδύναμο») για δικό του όφελος (ή ακόμα και για διασκέδαση).
Οι σπισιστές πιστεύουν ότι οι άνθρωποι είναι ανώτεροι από τα υπόλοιπα ζώα. Έτσι, από την άλλη, οι αντι-σπισιστές πιστεύουν ότι τα ζώα είναι ισότιμα με τον άνθρωπο. Ως εκ τούτου, δεν έχουν κανένα δικαίωμα να τα βασανίζουν, εκμεταλλεύονται και θανατώνουν.
Ο σπισισμός είναι αποτέλεσμα κοινωνικών και πολιτιστικών επιρροών
Όλα τα ζώα έχουν συναισθήματα
Όλα τα ζώα αισθάνονται. Πόνο, λύπη, απόγνωση, φόβο. Αυτά τα συναισθήματα, και ίσως και άλλα που δεν γνωρίζουμε, μπορούν να νιώσουν χιλιάδες ζώα που «ζουν» στις φάρμες και στα επιστημονικά εργαστήρια (αν αυτό μπορεί να αποκαλείται ζωή). Αγελάδες, γουρούνια, κότες, πάπιες, χήνες, ποντίκια, χιμπατζήδες και πολλά άλλα βιώνουν ανείπωτες καταστάσεις και περνούν όλη τους την ζωή σε άθλιες συνθήκες.
Γιατί άραγε δυσκολευόμαστε να δεχτούμε ότι τα ζώα στις φάρμες αισθάνονται όλα αυτά τα συναισθήματα, ενώ μας είναι αυτονόητο να το δεχτούμε για τους σκύλους ή τις γάτες που φροντίζουμε στο σπίτι μας;
Γιατί καταλαβαίνουμε τη χαρά του κατοικίδιού μας, όταν μας βλέπει, ή τη λύπη του όταν μας αποχωρίζεται, και όχι την απόγνωση της μαμάς αγελάδας, γουρουνιού, κατσίκας, που της παίρνουν τα μωρά λίγο μετά τη γέννησή τους;
Η απάντηση είναι ο σπισισμός.
Και είναι αποτέλεσμα κοινωνικών και πολιτιστικών επιρροών. Όπως και όλες οι συνήθειές μας, το τι τρώμε και τι φοράμε.
Σε ένα μέρος του πλανήτη οι άνθρωποι αποφασίζουν ότι ένα ζώο αποτελεί τροφή, ενώ σε ένα άλλο ότι είναι μέλος της οικογένειας, που το προσέχουν και το αγαπούν, όπως προσέχουν και αγαπούν τα παιδιά τους.
Επομένως, διαφέρουν τα ζώα μεταξύ τους ή όχι;
Φυσικά και διαφέρουν. Ως προς το χρώμα, τις φωνές και τους ήχους που βγάζουν, τις διαστάσεις, το χρώμα των ματιών και άπειρα άλλα εξωτερικά χαρακτηριστικά. Όπως άλλωστε και οι άνθρωποι μεταξύ μας.
Το κοινό, όμως, σε όλα τα ζώα (όπως και στους ανθρώπους) είναι ότι έχουν συναισθήματα.
Συναισθήματα που δεν πρέπει να αγνοήσουμε. Γιατί στην τελική οι άνθρωποι έχουμε περισσότερες ομοιότητες με τα υπόλοιπα ζώα παρά διαφορές.
Το πρόβλημα είναι ότι οι περισσότεροι από μας έχουμε απομακρυνθεί τόσο πολύ από το φυσικό μας περιβάλλον με αποτέλεσμα να προκαλείται ανισορροπία και αποσύνδεση από αυτό. Αν, όμως, προσπαθούσαμε να γνωρίσουμε περισσότερο τα άλλα ζώα και τη φύση τους, καθώς και το τι είναι ικανά να καταφέρουν, είμαι σίγουρη ότι θα αισθανόμασταν περισσότερο θαυμασμό γι’ αυτά και μεγαλύτερη σύνδεση μαζί τους.
Θα χαρούμε να διαβάσουμε και τις δικές σας απόψεις για το σπισισμό στα σχόλια παρακάτω.
©allaboutvegans.com
